नयाँ घर बनाउनमा कानुनले पनि रोक्न सक्छ तपाईलाई – के छ त अनुमति प्रक्रिया ?
घर बन्न नपाउदै भत्काउन नपरोस – के छ त अनुमति प्रक्रिया ?
काठमाडौ महानगरपलिका लगायत देशका अन्य नगरपालिकाले अवैध घर एवं अन्य भौतिक संरचना भत्काएपछि तपाईलाई पनि लाग्यो होला वैध संरचना भनेको के हो र अवैध संरचना भनेको के हो ?
यो स्वभाविक पनि हो । घर निर्माण कार्यसँग जोडिएको अर्को महत्वपुर्ण पक्ष हो सुरक्षा । हो यही सुरक्षालाई ख्याल गरेर हामीले भवन निर्माणको अनुमति लिनु पर्ने हुन्छ ।
यहाँ हामी भवन निर्माण अनुमति पक्रिया, नक्सा डिजाइन, प्लिन्थ लेभलसम्मको निर्माण अनुमति, प्लिन्थ लेभल माथिको निमार्ण अनुमति, निर्माण सम्पन्न प्रमाणपत्रसम्मको प्रक्रिया चरणबद्ध रुपमा दिइएको छ ।
क.भवन निर्माण अनुमति प्रक्रिया
प्राकृतिक विपद्बाट घरलाई सुरक्षित राख्न, सहरी क्षेत्रको प्रदूषणलाई नियन्त्रण गर्न, हरियाली बढाउन तथा खुला क्षेत्रलाई संरक्षण गर्न, नागरिकको स्वास्थ्य सुरक्षित राख्न नगरपालिका÷गाउँपालिकाहरुमा भवन मापदण्ड तथा भवन निर्माण संहिता लागू गरिन्छ ।
यस प्रक्रियामा घरधनीले भवन निर्माणको लागि नगरपालिका/ गाउँपालिकाबाट औपचारिक रुपमा भवन मापदण्ड र संहिता पालना गरी अनुमति लिनुपर्छ । भवन निर्माण अनुमति प्रक्रिया नयाँ निर्माण, तला थप, जग्गामा पर्खाल निर्माण गर्न गरिन्छ । यो प्रक्रिया गाउपालिका/नगरपालिका अनुसार फरक हुनुका साथै दस्तुर पनि फरक हुने गर्दछ ।
भवन निर्माण अनुमति प्रक्रियाको चरणहरु यस प्रकार छन ।
निवेदन तथा दरखास्त फाराम बुझाउने,
नक्सा जाँच तथा निवेदन दर्ता र दस्तुर बुझाउने,
नगरपालिकाबाट १५ दिने सार्वजनिक सूचना प्रकाशन गर्ने,
सर्जमिन मुचुल्का उठाउने,
प्लिन्थ लेभल (टाईबिम) सम्मको निर्माणको लागि प्रथम चरणको अनुमति पत्र लिने,
नगरपालिका/गाउँपालिकाबाट भवन निर्माणको निरीक्षण गराउने,
प्लिन्थ लेभल (टाईबिम) भन्दा माथि निर्माणको लागि दोस्रो चरणको निर्माण अनुमति पत्र लिने,
निर्माण सम्पन्न प्रमाणपत्रको लागि निवेदन दिने,
नगरपालिका/गाउँपालिकाबाट भवन निर्माणको निरीक्षण गराउने,
घर निर्माण सम्बन्धि निशुल्क परामर्शको लागि 9801886644 मा सम्पर्क गर्नुहोला ।
ख.नक्सा डिजाइन
घर बनाउनको लागि घरधनीको जग्गा र आवश्यकतालाई नगरपालिका/गाउँपालिकाको भवन निर्माण संहिता र मापदण्ड अनुसरण गरेर नक्सामा उतार्ने कार्य नक्सा डिजाइनमा पर्दछ । भवन डिजाइन तथा निर्माणमा संलग्न प्राविधिकको मद्दतले घर नक्सा डिजाईन गरिन्छ । सो नक्साको मद्दतले ठेकेदारले भवन निर्माण गर्न सक्दछ । नयाँ घर बनाउन, तला थप्न र भवनमा केही परिवर्तनहरु गर्नुपरेमा नक्सा डिजाइन गर्नुपर्दछ ।
नक्सा डिजाइनमा ध्यान दिनुपर्ने पक्षहरुः
अमिनबाट आफ्नो जग्गाको लम्बाइ, चौडाइ, चारकिल्ला, भिरालोपन, घडेरीसँगैको बाटोको नापजाँच गराउने ।
खानेपानी, ढलनिकास, बत्ती, टेलिफोन आदिको कस्तो व्यवस्था छ भन्ने बारे जानकारी लिने ।
नक्सा डिजाइन गर्नु अघि आवश्यकता र आर्थिक क्षमताबारे आफ्नो परिवारसँग छलफल गर्ने ।
भवन निर्माण अनुमति प्रक्रिया र स्थानीय भवन मापदण्डको बारेमा जानकारी भएको प्राविधिकलाईमात्र नक्सा बनाउन दिने ।
घर बनिसकेपछि परिवर्तन गर्न गाह्रो हुने भएकाले नक्सा बनाउँदा चाहिने जति समय दिएर आवश्यक परिवर्तन गर्ने ।
घर निर्माणको क्रममा केही परिवर्तन गर्नुपरेमा नगरपालिका/ गाउँपालिकाबाट पुनः स्वीकृति लिनुपर्दछ ।
प्राविधिकसँग छलफल गर्दा के–के कुरामा ध्यान दिनेः
घाम र हावाको प्रवाहको बारेमा ,
इनार, पानी, ट्याङ्की, सेप्टिक ट्याङ्की आदिको स्थानको बारेमा ,
भान्छा, पूजाकोठा, सुत्नेकोठाको बारेमा ,
अपाङ्गता वा दृष्टिविहीन सदस्य परिवारमा छन् भने उनीहरुको सुविधाको सम्बन्धको बारेमा ,
बालबालिका, बृद्धबृद्धा र अतिथिहरुको सुविधाको बारेमा,
ग. प्रथम चरण (प्लिन्थ लेभलसम्म) निर्माणको अनुमति
३५ दिनसम्म लाग्ने यो चरणमा हामी दरखास्त फारम र आवश्यक कागजातहरु पेश, नक्सा जाँच, सर्जमीन र टाईबिमसम्मको निर्माण अनुमति लिने काम गर्दछौ ।
घ. दरखास्त फाराम पेश गर्ने
नगरपालिका÷गाँउपालिकाबाट उपलब्ध हुने दरखास्त फारम भरेर नक्सा दर्ता गराउनु पर्ने हुन्छ । तपाईले निम्न बमोजिमका कागजात समेत पेश गर्नुपर्ने हुन्छ :
जग्गा धनी प्रमाणपूर्जाको प्रमाणित प्रतिलिपि,
चालु आर्थिक वर्ष सम्मको मालपोत तिरेको रसिदको प्रतिलिपि,
साविकको घर भएको जग्गामा नयाँ घर बनाउन वा तला थप गर्न नक्सा पेश गर्ने भए सम्पत्ति कर समेत तिरेको रसिदको प्रतिलिपी,
नागरिकता प्रमाणपत्रको प्रमाणित प्रतिलिपि,
कित्ता नम्बर स्पष्ट भएको नापीको प्रमाणित नक्सा,
प्रस्तावित घरको नक्सा (डिजाइनर र घरधनीको हस्ताक्षर सहित) ३ प्रति,
डिजाईनरको इजाजतपत्रको नवीकरण सहितको फोटोकपी (सरोकारवालावाट प्रमाणित),
घर निर्माण स्थलमा पुग्ने बाटो प्रष्ट नभएमा बाटो प्रमाणित हुने गरी वडा कार्यालयको सिफारिस,
गुठीको जग्गा भए गुठीको स्वीकृती पत्र र नक्शावाला मोही भएमा जग्गाधनीको र जग्गाधनीले भवन निर्माण गर्ने भएमा मोहीको मन्जुरी
घरधनी आफू उपस्थित हुन नसक्ने भएमा एकाघरको व्यक्ति वा कानून बमोजिमको अधिकारप्राप्त व्यक्तिको प्रमाणित नागरिकताको प्रतिलिपि १ प्रति,
घर निर्माण सम्बन्धि निशुल्क परामर्शको लागि 9801886644 मा सम्पर्क गर्नुहोला ।
यसरी दर्ता भएको नक्सा र आवश्यक कागजातहरु नगरपालिकाका प्राविधिकबाट भवन मापदण्ड र भवन निर्माण संहिताको आधारमा जाँच गरिन्छ; यदि ठिक छ भने नगरपालिका/ गाउँपालिका अनुसार दस्तुर बुझाउने कार्य गर्नुपर्छ ।
ङ.सर्जमिन गराउने
यो प्रक्रिया अन्तर्गत निम्न लिखित कार्यहरु गर्नुपर्दछ
नक्सा र आवश्यक कागजात सहित नगरपालिका/गाँउपालिकामा आवेदन दर्ता गरिसकेपछि
संधियारको नाममा नगरपालिका/गाँउपालिकाबाट १५ दिने सूचना जारी हुन्छ ।
नगरपालिका/गाँउपालिकामा आवेदन दर्ता भएको मितिले १५ दिन पछि घरधनीले नगरपालिका /गाँउपालिकाको भवननक्सा पास उपशाखामा सम्पर्क राखी सर्जमिनको समय मिलाउनु पर्छ ।
उक्त समयमा नगरपालिका/गाँउपालिकाका कर्मचारी स्थलगत सर्जमिनमा आउँदा आफ्ना सवै संधियार र सोही वडाको नागरिकता भएका न्यूनतम ७ जना रोहवरमा बस्ने मानिसहरु बोलाई राख्नुपर्दछ ।
सबै संधियारले सर्जमिनमा सही गरिदिए तथा नक्सामा पनि सबै ठीक भएमा २/३ दिन भित्र नगरपालिका/गाँउपालिकाबाट प्लिन्थ लेभलसम्मको निर्माण अनुमति पत्र प्रदान गरिन्छ ।
यदि संधियार मध्ये कोही एक जनाले मात्र पनि सर्जमिनमा कुनै पनि कारणले असहमत भई सही नगरेको खण्डमा नगरपालिका/गाँउपालिकालाई निवेदन लेखी सिफारिस लगे र नगरपालिका/गाँउपालिकाको नापी विभागको अमिन/सर्वेक्षकको स्थलगत नापी प्रतिवेदन पेश गरे पछि मात्र अनुमति प्रदान हुन्छ ।
च. प्लिन्थ लेभलसम्मको निर्माण अनुमति
सर्जमिन गराउने काम भइसकेपछि प्लिन्थ लेभलसम्मको निर्माण अनुमति पाउन सकिन्छ । यसलाई प्रथम चरणको अनुमति पत्र पनि भनिन्छ ।
यस चरणमा विशेष विचार पु¥याएर जग खन्ने ठाउँमा चिन्ह लगाउने, जग खन्ने, जग निर्माण, जग बिम निर्माण, पिलर निर्माण तथा प्लिन्थ बिम निर्माण गर्नुपर्दछ ।
छ.प्लिन्थ लेभलभन्दा माथि निर्माणको अनुमति
अनुमति अनुसार प्लिन्थ लेभल सम्म निर्माण गरिसकेपछि नगरपालिका/गाँउपालिकामा गई घरको जगभन्दा माथिको भाग अर्थात सुपरस्ट्रक्चर निर्माणको लागि दोस्रो चरणको अनुमति लिनुपर्दछ ।
घर निर्माण सम्बन्धि निशुल्क परामर्शको लागि 9801886644 मा सम्पर्क गर्नुहोला ।
यस चरणको लागि नगरपालिका/गाँउपालिकामा घरधनीले निवेदन दिनुपर्ने हुन्छ । नगरपालिका/गाँउपालिकाको इन्जिनियरले स्थलगत जाँच गरी अनुमति अनुसार निर्माण भएको छ भन्ने लेखिदिए पछि मात्र नगरपालिका÷गाँउपालिकाबाट सुपरस्ट्रक्चर निर्माण गर्ने स्वीकृति पाईन्छ ।
ज.निर्माण सम्पन्न प्रमाण पत्र
निर्माण पूर्ण सम्पन्न भएको विवरणका साथ नगरपालिका/गाँउपालिकामा निवेदन दिएपछि यो प्रक्रिया सुरु हुन्छ । नक्सा अनुसार भवन मापदण्ड र भवन निर्माण संहिता पालन गरी भवन निर्माण गरिएको भनी नगरपालिका/गाँउपालिकाको प्राविधिकले प्रमाणित गरेपछि निर्माण सम्पन्न प्रमाणपत्र दिइन्छ ।
यसरी निर्माण सम्पन्न प्रमाणपत्र लिइसकेपछि थप निर्माणकार्य गर्नुपर्दा पुनः भवन निर्माण अनुमति प्रक्रियामा जानुपर्छ । कुनै कारणले भवन निर्माण अनुमति प्रक्रियाको म्याद गुज्रेमा पुनः अनुमति लिनुपर्दछ ।
घर निर्माण सम्बन्धि निशुल्क परामर्शको लागि 9801886644 मा सम्पर्क गर्नुहोला ।